Ozcan Yılmaz
Festîvalê Kultur û Xoza ya Mûnzûrî esmer eve/bi xeveradê zof sansasyonele dest pêkerd. Gruba muzîkî Zaza Women Music Projectî (Koma cinîyan ê Zaza ye Projeya Muzîkî) kerd eskera ke seveta çekuye “Zaza” yo ke namê de vêreno ra na kome programê festîvalî de ca nêgureto.
Reyaksîyonê kome û miletî ra dime Komîteya tertîb kerdîsê festîvalî eve nêm fek na tamasîye qewil kerde. Komîta kerd eskera ke namê gurube ser ro mislet û qeseykerdîs bîyo û no name bîyo sebebê red kerdîsê muracatê gurube…
Raştîya Haqî hata nê serûn ê peyenû sarê Dersîmî xo ra nêvatene Zaza, zonê xo ra kî nêvatene Zazakî. Dersîm de maneyê nê çeku îtîqat ra girdayî yo û seveta ê ye ke hetê Çewlîg/Bîngol û Palû de zonê ma qesey kene înû rê vajîyene.
Namê nê zonî mintiqa ve mintiqa vurîno. Dersîm de beno Kirmanckî, hetê Çewlîg û Xarpêtî de beno Zazakî, hetê Amedî de Kirdkî, hetê Sewrege de Dimilkî…
Nê name kerdîsî tarîx, coxragya, jede kî îtîqat û sîyaset ra gîredayî yê. Mabenê nê mintiqawû de hetê zonî ra kî ferq ê muhîmî est ê, faqat nê nameyî pêro pîya nameyê ju zonî yê!
Xêreser reyaksîyone miletî ra dime komîteya tertîb kerdîsî qerarê xo vurna û koma Zaza Women Music Project program de ca guret.
Na mesela sembolê problemunê miletê ma ya. Sîyaset, îdeolojî, menfaatî çimî kerde kor, goşî kerde qerr, zerrî kerde kemer! Endî kes kesî nas nêkeno, kes kesî nêhesneno, kes kesî ra has nêkeno! Cayê îttîfaqî, nas kerdîsî, qewil kerdîsî, say kerdîsî, tahammul kerdîsî tar û mar o, xirabe û vîran o! Tede nîfaq rowo û hukmê xo rameno!
Komîteya tertîb kerdîsê festîvalî vana “ma seveta kultur û zonê ma qeyret keme”. Koma Zaza Women vana “ma qeyret keme ke zonê ma vînd bîyayîsî ra, wedarîyayîsî ra bixeleşîyo”. Ma hedef û armanc ke ju yo problem çik o?
Problemê ma cera bîyayîs, bare û parçe bîyayîsê kamîya ma wo. Bêbextî henî do ve ma ro ke, kamîya ma bîya parçe û pirtle, xanê ma bîyo xirabe, milaketê xo bîyo tevera! Ma endî wayîrê ju zonî, ju îtîqatî, ju raye nîme! Ma jubînî ra bîme xam, jubînî rê bîme bîaxkî, endî jubînî fam nîkeme!
Kome namê xo Îngîlîz kî no pira, ti vana xo ra kok amo endî kes zonê ma fam nêkeno. Ya kî teyna sarê Avrupa kewte ra zonê ma dime û ê zonê ma xelesnene! Komîteya tertîbî program pêro tirkî virasto, namê komûn ê bînû de qe çîyê nêdîyo. Namê na kome kî pêro fam kerdo ama teyna çekuyê “Zaza” nasnêkerdo!
No halê ma bîyo fênda meseleya ke Mewlana qewxa hengure ser o vata.
Çor mordemû wasto ke hengure bore faqat jubînî fam nêkerdo. Naye ser o do pêro, do jubînî ro! Nika kî bîyo fênda ma. Kes nêwazeno ke kesî fam bikero, seveta jubînî fam kerdîsî qe towayê, qeyret, cehd û hîmmet nêkeno!”
Mewlana vano “rozê ju mordemî pereyî dê ve çor mordemû, ci ra vato ‘eve nê perû sima rê ke çi lazim o xo rê biherîne’”.
Nê mordemû ra ju Pers/acem, ju Arab, ju Tirk, ju kî Rûm bîyo. Persî vato “eve nê perû hengure biherînîme biwerîme”. Arabî vato “dirxenî meke, ez hengure nêwazen. Ez înebe wazen”. Tirkî vato “ez înebe nêwazen, ez üzüme wazen »! Rûmî vato “la-law o no hayleme û hûrhûrit ca verde, eve nê perû îstafîl biherînîme, ez îstafîl wazen.
Nê çor mordemî na mesela ser o kute tê, no hure. Peynî de do pêro, çike maneyê nê namû ra bêxever bîye. Xêxenî û axmaqenî ra do jubînî ro, girmikî meredne jubînî ra. Çike nê hetê zonayîs û famî ra tip û tol/veng, hetê nêzonayîs û famkorîye ra hata fek pirr bîye !
Lewê nê çor mordemû de kesodê biaqil, ju yo ke zof/mûhtelîf zonû zoneno, însanodê arîf û wayîrê sirî ke bîbîyene nê çor keşî ardene hure, kerdene hast. Eyî ci ra vatene ke maneyê nê namû pêroyîne ju yo! Çike Fariskî de vane hengure, Tirkî de vane üzüme, Arabkî de vane înebe, Rûmkî de kî vane istafîle!
O mordem o biaqil şîkîyene ci ra (bi)vazo ‘sima ke hîle û xiravînîye ra durî (bi)vindere, eve zerreweşîye û nîyet o rind vatena mi bikere eve nê pêrû sima çoremena şîkîne birese muradê xo û mesûd be, çike sima pêro pîya ju û aynî çî wazene. Qesa her ju ye sima sima cera kena, mabenê sima de dismenîye pêda kena, faqat vatena mi sima ana hure, kena ju’!”.
Mewlanayî vato “çi hêf ke na qewxa û lez de sik/şupheya îneb û hengure hona çareser nêbîya. Hata ke ju Sileman pêxamber o ke zonê mane zoneno nêame no îhtîlaf we nêdarîno, nêqedîno”.
Nika kî bîyo fênda ma. Her kes jubînî rê bîyo bîaxkî, zonodê bîn qesey keno, kes endî kesî fam nêkeno, kes kesî say nêkeno, kesî rê tahammul nêkeno. Çimî bîye kor, goşî bîye qerr, zerrî bîye kemer!
Qeseyî, çekuyî, nameyî bîye axû, bîye çekî.. Je tîre oncene kune jubînî ra. Nê yê ke no lez de qolbaşîyenî kene eve her vatena xo, her çekuyê xo hometa ma cera kene, mabenê miletî de dismenîye pêda kena. Qomê zerê ju çeyî, pîr û tolivû, îqrarû, kewrawû, misayîvû cera kene, jubînî rê kena dismen.
Tene ke xayîs be, wayîrê însaf, merhemet, tahammul, zerreweşîye, nîyet o rind, sabirhîrayîye be pêro yene hure. Endî fam kene ke pêro qalê ju çî kene. Vatena xo de ke samîmî yê qeyret kene zon kî xelesnene, resene mirodê xo, bene mesûd.
Faqat eke nîya devam bikere ne Sileman pêxamberî ne kî Xizir o kal şîkîno dest de bijêro. Çike na qewxa de her qolbaşî jê fênda qewxa hengure zonê xo de çîyê vano tobe bo ke Sileman pêxamber nînû fam bikero. Se vajîme? Xizir verecu tene fam û îzan, aqil û însaf bido nînû ke verecu zonê xo qeseybikere. Beno ke peyecu jubînî fam bikere û bivîne ke derdê xo ju yo.
