ZAZAKÎ NEWS - Kitabo tarîxî yê namdarî 'Tarîxa Dewleta Kurdan', o ke hetê tarîxnas Mihemed ibn Îbrahîmê Xezrecî ra ameyo nuştiş û hetê Emîn Narozî ra zî Erebkî ra ameyo açarnayîş, hetê Weşanxaneyê Avesta ra bi Kurmanckî vejiya. No kitab, qala hedîseyanê mîyanê serranê 1175-1257î keno û bi taybetî serê Dewleta Eyûbîyan ser o vindeno.
'Tarîxa Dewleta Kurdan' sey yew çimeyê tewr muhîman ê tarîxê Dewleta Eyûbîyan a Kurdan yeno vînayîş. Sebebê muhîmîya ey no yo ke, nuştoxê kitabî Mihemed ibn Îbrahîmê Xezrecî bi xo demê Selahedînê Eyûbî de cuyayo û coka malumatê ke o dano, sey çimeyo verên (bingeyê) yenê qebulkerdiş. Tarîxnasî nê malumatî şêxanê xo ra, embazanê xo yê hem-demî ra, telebeyanê xo ra û merdimanê wextê xo ra arê dayê û bi fikr û çimdarîyanê xo zî kerdê hîna qewetin.
Kitab de, hedîseyê demê hukimdarîya Dewleta Eyûbîyan serre bi serre, dem bi dem bi teferuat, dem bi dem zî bi kilmekî ameyê rêzkerdiş. Kitab, herçiqas s Dewleta Eyûbîyan ser o bo zî, behsê xeylê hedîseyanê dormeyê înan zî keno. Sey mîsal; reqabetê mabênê Selahedînê Eyûbî û hukimdaranê Zengîyan, hedîseyê derheqê Dewleta Xwarezmîyan û têkilîyê înan ê baş û xirabî yê bi Kurd û Moxolan reyde.
Unca zî, kitab de derheqê hedîseyanê tebîîyan sey erdlerzan, nêweşîyanê janî, veyşanîye (xela), volkan û berzbîyayîşê awe ya robarê pîlan sey Nîlî; û unca zî derheqê karanê komelkîyan (sosyal), awankerdiş, pîrozbahî, şayî û roşanan de zî malumatî estê.
Kitabê 'Tarîxa Dewleta Kurdan' 472 rîpelan ra yeno pê. No eser, bi taybetî seba roşnkerdişê tarîxê Dewleta Eyûbîyan û bi umûmî zî seba tarîxê Kurdan yew ji çimeyanê tewr girîngan o. Seba cigêrayoxanê tarîxî û kesanê ke eleqeya înan bi tarîxê Kurdan esta, yew çimeyo zaf erjaye yo.