Enwer Yılmaz
Qezaya Amedî Sûr de, Mehelaya Savaşî de Kuçeyê Lebîboglu, êndî seba mi tena cayo ke ez tira vîyarena nîyo; bîyo yew "kuçeyê vîrî" û wayîrîya rîyanê bêmîsalan keno. Yew esnafî, serê kuçeyî bi fotografanê ê merdimanê xusûsîyan ê ke vîrê sûke de cuyenê, xemilnayî. Nê sîmayî, bi keda ê esnafî bîyê bêmerg.
Amed, serranê dergan ra nata wayîrîye merdimanê winasîyan kena û nê karakterî semedê şaristanî xoser esto. Goreyê tayê kesan "gêj" , goreyê tayê kesan "qirix", û goreyê tayê kesan zî tenya "efsane" yê. Belkî hetê weşîya ruhî ra zafê înan de xusûsîyetê cîyayî estbî, labelê şarê sûke înan ra her tim hes keno, wayîrê înan vejîyeno. Nê merdimî, mîyanê wextî de bîyê yew parçeyê ê kulturê xoserî, germî û toleransê Amedî.
Ê nameyî. Ê nameyî. Hema vaje ez pêrûne şinasnena. Semedo ke keyeyê ma mîyanê Sûrî de bi ez tim raştê înan amêne. Û înan tim keyfê mi ardêne.. Çi însanê pak, guna û feqîr bî. Elîşan, Selîmo Gêj, Deli Yaşo, Pişo Meheme, Qirix Meheme, Deli Ferxo, Deli Ayno, Yehûdî Yunus, Neno... Çi heyf ke êdî mîyanê ma de nîyê. Kuçeyan de rastameyîşê înan û selamdayîşê înantim yew rîtmê sûke bi. Nika herçiqas ke cayê înan veng aseno, rîyê înan ê huyayoxî serê banê Kuçeyê Lebîboglu de hewna ewnîyenê ma ra.
La ez zana ke, tayê înan hema zî kuçeyanê Amedî de weş ê, nefes gênê û vîranê cuyayeyan ê sûke pawenê. Saqizcî Memo, Sonê, Hîko Baba, Çekirdekçi Misto, Dew Mursel, Maze Baba… Wexto ke ez rastê înan yena, ez hîs kena ke sûke hema zî ê ruhê xo yê germî pawena.
No projeyê kuçeyî, bi çimanê mi tenya yew ramojnayîşê fotografan nîyo. No, îsbatêko zaf weş o ke Amed senî wayîrê ewlatanê xo, wayîrê "cîyayanê" xo vejîyeno û înan senî bi heskerdişêk verar keno. Nimûneyêko en pîl ê wefadarîye ke yew esnafî mojnayo, eslê xo de hîsanê pêro sûke ano ziwan.
No halo newe yê Kuçeyê Lebîboglu, ma rê çîyêko muhîm ano vîr: Çîyo ke yew sûke keno sûke, tena awanî û rayîrî nîyê; ruhê merdimanê ke a sûke de cuwîyenê, vîrê înan û heskerdişê înan o seba yewbînan o. No kuçe, ma rê halê tewr weşî yê merdimbîyayîşî, vera cîyabîyayîşan pîya cuyayîş û vîran rê wayîrvejîyayîş îfade keno. Ez bawer kena ke no kulturê bêhempa û no heskerdişê merdiman ê Amedî, do wextêkê nizdî de zî dewam bikero. Esnafê ma yo ke na gamêka ercîyaye eşta, rê bi hezaran sipasî.
