ZAZAKÎ NEWS - Ziya Gökalp o ke sey yew îdeologanê bingeyênan ê Komara Tirkîya û "babê fikrîyatî" yê neteweperwerîya Tirkî yeno şinasnayene, hema zî bi nasnameyê xo yê etnîkî û mîrasê xo yê sîyasî yeno munaqeşekerdiş. Gökalpo ke qezaya Dîyarbekirî Çermûge de ameyo dinya, kokê ey Zaza û kerdişê ey ê ke tarîxê Kurdan de birînê xorînî akerdê, ey keno yew şexsîyetanê tewr kompleksan ê tarîxê modernî.
Ehemîyetê ey ê sîyasî û fikrî
Verê her çîyî, ganî bêro vatene ke Ziya Gökalp tena yew nuştox nêbi. O, mîyanê Îtîhad û Terakkî de yew figuro sereke bi; verî serekê şubeyê Dîyarbekirî, dima ra zî endamê Komîteya Merkeze bi. Tesîrê ey o derece pîl bi ke Mustafa Kemal Atatürkî derheqê ey de vatêne: "Babê hîssîyatê mi Namik Kemal o, babê fikrîyatê mi zî Ziya Gökalp o." No vate bi xo mocneno ke fikrê Gökalpî bîyê bingeyê fehmê netewe-dewleta Tirkîya.
Kokê ey: Keyeyê Pirinçcizadeyan û Dewa Alosî
Munaqeşeyo tewr pîl serê nasnameyê etnîkî yê Gökalpî de yo.
· Hetê dayîke ra: Dayîka Gökalpî, Zelîha Xanime, keyeyê Pirinçcizadeyan ê namdarî yê Dîyarbekirî ra ya. No keye, ke eslê xo qezaya Dîyarbekirî Lîce ra yo, yew keyeyêko kokîn û Kurd o. Nê keyeyî ra xeylê sîyasetmedarê muhîmî sey wezîranê verênan Feyzî Pirinççioglu û Vefîk Pirinççioglu, û şaîro pîl Cahit Sitki Taranci vejîyayê. Yanî, goreyê belgeyanê tarîxî, hetê dayîka Gökalpî de qet şuphe çinî yo ke o Kurd o.
· Hetê pî ra: Pîyê ey, Mehmet Tevfîk Efendî, Çermûgij o. No sebeb ra zaf rey vanê qey o Zaza yan zî Kurd o, çimkî Çermûge de zafane Zazakî û Kurmanckî qisey beno. La dewa pîyê Gökalpî, Alos, yew îstîsnaya balkêş a. Na dewe, herçiqas dormeyê aye de Zazakî û Kurmanckî qisey bibo zî, bi seyan serran o ke Tirkî qisey kena. Gökalp bi xo zî her fersend de vato ke o Tirk o û nasnameyo etnîkî ne, belkî "perwerde" û "kultur" bingeyê mîlîyetî qebul keno.
Yew paradokso tarîxî
Peynî de, Ziya Gökalp yew şexsîyeto paradoksal o: yew het ra, bi fikranê xo bingeyê dewleta Tirkî ya moderne eşto, hetê bînî ra, bi kokê xo yê Zaza û bi emrê îdamî yo ke dayo, mîyanê yew kompleksa tarîxî de mendo. Munaqeşeyê derheqê ey de, tenya munaqeşeyêkê etnîkî nîyo, eynî wext de munaqeşeyê tarîxî yo. Ma eşkenê vaje, o Zaza nîyo û Tirk û Tirkperest o.
