Nuştox û Cigêrayox Îsmet Konakî derheqê rewşa Kirmanckî (Zzakî) de Ajansê Pirha rê qisey kerd.
Îsmet Konak derheqê averşîyayîş û wayîrvejyayîşê ziwanî de vano ke, “Şaristananê Kurdan de meseleyê ziwanî meseleyêko esasî yo û her çî ra ver ganî no mesele bêro safîkerdîş.”
Îsmet Konak derheqê xebatanê nikayênan de zî îna vano; “ Hetê edebîyatî ra averşîyayîşêk esto, kitabê neweyî yenê nuştiş. No muhîm o. Hetêk ra zî hetê akademî ra tay xebatî est ê. Ganî ma nînan bivînê. Unîversîteyanê sey Artuklû, Dîcle, Çewlîg û Munzurî de xebatê akademîkî est ê. Baş-xirab tay xebatî estê ma vînenê. Xora Kavara Vateyî esta û xizmetêko baş kena. Ancî Kovarê Şewçila û Ewro est ê. Rojnameyê Xwebûnî esto û ca dano ziwanê ma. Her hûmara ci de rîpelêk Kirmanckî esto. JinNews de zî xeberê bi ziwanê ma estê. Ancî Zazakî News esto, newe dest bi weşanê xo kerdo, karê înan zî hewl o. Veng Radyo esto, o zî ziwanê ma de weşan keno. La îna yew problemê ma esto. Zemanêk ziwanê ma hetê edebîyatî û çapemenî ra zaf aver nêşibi la ziwan amêne qiseykerdiş. Ma eşkenê vajê, ziwanê ma se ra neway amêne qiseykerdiş. La ma ewnîyenê ewro hetê edebîyatî û medya ra tay bo zî averşîyayîşêk esto la ziwan kêm yeno qiseykerdiş. Goreyê texmînê mi ziwanê ma ewro se ra 15-20 yeno qiseykerdiş.”
Lazim o ma hîna zêde bêrê têhet
Îsmet Konak derheqê edebiyat, nuştanê ziwanê ma, rewşa ciwanan û perwerdeyîya gedeyan de zî nê çîyan vano; “Her çiqas edebiyat û medya aver şîyê zî xebatê ke yenê kerdiş kêm ê û bes nêkenê. Eleqeyê nuştox û kesanê ke nê ziwanî ser o mijul benê zî kêm o. Lazim o ma hîna zêde bêrê têhet. Eke ez nimune bidî; Penguenê bi nameyê Împarator estê. Wexto ke beno serd yenê têhet xo lêfnenê yewnînan û bi no qeyde xo kenê germ. Ma zî ganî wîna bike.
Raşta ci ciwanê ma zaf elaqayê xo nêdanê ziwanê xo. Ciwanî roja ma ya ewroyî de medya dîjîtal xebitnenê. La medya de ziwanê serdestanê xo xebitnenê. Ayra ganî ma bala xo bidê ciwanan ser. Çi heyf ke ziwanê înan çîne beno la ê hayîdarê neyî nîyê. Nêzanê eke ziwan vindî bibo kulturê înan, nasnemeyê înan zî çîne beno. Çi heyf ke ciwanê ma ziwanê xo qij vînenê, tira dûrî vindenê û ziwanê serdestanê xo xo rê sey model vînenê.”
Konak derheqê nuştoxanê Kirmanckî de zî nê çîyan vano “Îna yew problem esto ke nuştoxê ma nêeşkenê behsê muhîmîya ziwanî bikerê. Ez vînena ke xo xebatan ra dûrî danê û xo antê goşeyêk. Nuştoxê ma eseranê hewlan nusenê la wendoxanê xo dir nêeşkenê diyalog ronê. Tena nuştişê kitaban û şîîran bes nîyo. Ganî ma semedê ziwanê xo statûyêk dest bifîne. Ganî roşnvîrî nêetrsê. Çunke ê rayvertîya nê miletî kene. Ewro semedê ma meseleyo tewr pîl feqîrî ney ziwanê ma yo. Semedê ziwanî zî ganî gamî bêrê eştiş la ez vînena ke îna yew hîsdarî çin a. Semedê xelasîya ziwanî, mi gore akerdişê kreşan muhîm o. Cayo ke şarê ma tede cuyeno uca de ganî perwerde bidîyo gedeyan. Gere ziwan ê serran de înan rê bêro mûsnayîş. No kar esasê xo de karê Beledîyayan o. Ez vînena tay aktîvîteyî yenê kerdiş la ziwanê ma tede ca nêgêno. Xebatî û aktîvîteyê kulturî muhîm ê. Ayra ganî nê aktîvîteyan de lazim o ca bidîyo ziwanê ma. Qet nêbo eşkenê se ra pancas ca bide ziwanê ma zî.” (Çime: PİRHA)
