Fırat Zana
Ti kamca ra yî/ya? / Nerelisin?
Ti: sen
Kamca: nere
ra: -dan, -den
Welatî / Ülkeler
Kanada: Kanada (m)
Amerika: Amerîka (m)
Amerika Birleşik Devletleri: Dewletê Yewbîyayeyî yê Amerîka (zh)
Yunanistan: Yunanîstan (n)
Fransa: Fransa (m)
Almanya: Almanya (m)
İngiltere: Îngilîstan (n)
Türkiye: Tirkîya (m)
Japonya: Japonya (m)
Brezilya: Brezîlya (m)
Avusturya: Awusturya (m)
Irak: Îraq (n)
Ez Îraq ra ya. (Ben Iraklıyım)
Ti Almanya ra yî. (Sen Almanyalısın)eril
Ti Japonya ra ya. (Sen Japonyalısın)dişil
O Awusturya ra yo. (O Avusturyalı)
A Yunanîstan ra ya. (O Yunanistanlı)
Ma Îngilîstan ra yê. (Biz İngiltereliyiz)
Şima Kanada ra yê. (Siz Kanadalısınız)
Ê Amerîka ra yê. (Onlar Amerikalı)
Ez kamca ra ya? (Ben nereliyim)
Ez Hindîstan ra ya. (Ben Hindistanlıyım)
Ti kamca ra yî? (Sen nerelisin? )
Ez Almanya ra ya. (Ben Almanyalıyım)
Ti kamca ra ya? (Sen nerelisin?)
Ez Tirkîya ra ya. (Ben Türkiyeliyim)
A kamca ra ya? (O nereli?)
A Îran ra ya. (O İranlı)
O kamca ra yo? (O nereli?)
O Kurdîstan ra yo. (O Kürdistanlı)
Ma kamca ra yê? (Biz nereliyiz?)
Ma Efxanîstan ra yê. (Biz Afganistanlıyız)
Şima kamca ra yê? (Siz nerelisiniz?)
Ma Erebîstan ra yê.(Biz Arabistanlıyız)
Ê kamca ra yê? (Onlar nereli?)
Ê Armenîstan ra yê. (Onlar Ermenistanlıdır)
Welat-ziwan / (Ülke-dil)
Amerîka-îngilizkî
Îngilîstan-îngilizkî
Kanada- îngilizkî/ franskî
Almanya- almankî
Fransa- franskî
Tirkîya- tirkî
Afrîkaya Başûrî- îngilizkî/afrîkankî
Demo Hîra / Geniş zaman
[Geniş zaman ile şimdiki zaman kuralları Zazacada aynıdır.]
Geniş zamanda Özne, nesne ve yüklemden oluşan cümle türlerine değineceğiz. Yüklemimiz fiil olacak yani cümle bize hareket bildirecek böylece hareketli cümlelere de giriş yapmış oluyoruz.
NOT: Zazacada dil ve lehçe isimleri küçük harfle başlar.
konuşmak: qisey kerdene
Kürtçe: kurdkî (m)
Geniş zaman(şimdiki zaman) için koşaçlarımız aşağıdaki gibidir.
Ez ----a
Ti-----a (dişil)
Ti-----î (eril)
O------o
A------a
Ma----ê ( ya da -î, -îme)
Şima--- -ê (ya da –î)
Ê------ ê (ya da –î)
Koşaçları hareketsiz cümlelerde yüklemden ayrı yazıyorduk fakat hareketli cümlelerde (yüklemi fiil olan cümleler) fiile bitişik yazıyoruz.
kerdene fiilinin geniş zaman(şimdiki zaman) kökü 'ken-'dir.
Ez kurdkî qisey kena. (Ben Kürtçe konuşurum.)
Ti kurdkî qisey kenî. (Sen Kürtçe konuşursun.)
Ti kurdkî qisey kena. (Sen Kürtçe konuşursun.)
O kurdkî qisey keno. (O Kürtçe konuşur.)
A kurdkî qisey kena. (O Kürtçe konuşur.)
Ma kurdkî qisey kenî/ê/îme. (Biz Kürtçe konuşuruz.)
Şima kurdkî qisey kenî/ê. (Siz Kürtçe konuşursunuz.)
Ê kurdkî qisey kenî/ê. (Onlar Kürtçe konuşurlar.)
***Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi geniş zamanda(ve şimdiki zamanda) koşaçlar, ÖZNEYE göre fiile eklenmektedir.
Aşağıdaki 3 örneği inceleyelim.
1) Ehmed kurdkî qisey kenO.
özne-- nesne-- yüklem
Özne (Ehmed), eril isim olduğundan yüklem 'O' koşaçını almıştır.
2)Eyşe kurdkî qisey kenA.
özne-- nesne--- yüklem
Özne (Eyşe), dişil isim olduğundan yüklem 'A' koşaçını almıştır.
3)Eyşe û Ehmed kurdkî qisey kenÎ.
Özne----nesne----- yüklem
Özne (Ayşe ve Ahmet), çoğul olduğundan yüklem 'Î' koşaçını almıştır.
