Fırat Zana
Ti kurdkî zanî/a? / Sen Kürtçe biliyor musun?
Zazacada kişi zamirlerini daha önce öğrenmiştik bu kişi zamirleri şimdiki ve geniş zamanda cümle içinde özne veya nesne konumunda olduklarında aşağıdaki formlarda kullanılırlar.
Özne ------Nesne
Ez ----------- Mi
Ti ------------ To
O ------------ Ey
A ------------ Aye
Ma -----------Ma
Şima -------Şima
Ê ------------ Înan
"Ma" ve "şima" özne ve nesne durumunda aynıdır.
* görmek: vînayene (fiilin şimdiki/geniş zamandaki kökü 'vînen-'dir.)
Ez to vînena. (Ben seni görüyorum.)
Ti mi vînena. (Sen beni görüyorsun.*dişil*)
Ti mi vînenî. (Sen beni görüyorsun.*eril*)
O ey vîneno. (O onu görüyor.)
A şima vînena. (O sizi görüyor.)
Ma aye vînenî. (Biz onu görüyoruz.)
Şima înan vînenî. (Siz onları görüyorsunuz.)
Ê ma vînenî. (Onlar bizi görüyor.)
Kişi zamirleri nesne durumundayken bükülürler yani zamirlerin bu haline bükünlü hal de diyebiliriz.
Zazacada şimdiki zamanda(ve geniş zamanda) nesne durumunda olan kişi zamirleri bükülür. Doğrudan kişi ismi kullanırsak ise bu kişi isimlerinden bayan isimlerine karışmıyoruz fakat erkek isimlerini büküyoruz Bükün ekimiz 'î' dir. Kendinden önceki harf sesli ise araya kaynaştırma harfi 'y' girer.
Elî Eyşe vîneno. (Ali Ayşe'yi görüyor.)
Elî aye vîneno. (Ali onu görüyor.)
Elî Kerîmî vîneno. (Ali Kerim'i görüyor.)
Elî ey vîneno. (Ali onu görüyor.)
O aye vîneno. (O onu görüyor.)
O ey vîneno. (O onu görüyor.)
A aye vînena. (O onu görüyor.)
A ey vînena. (O onu görüyor.)
* söylemek: vatene (fiilin şimdiki/geniş zaman kökü 'van-'dır.)
Ez to ra vana. (Ben sana söylüyorum.)
A mi ra vana. (O bana söylüyor.)
Kerîm Hulya ra vano. (Kerim Hülya'ya söylüyor.)
O aye ra vano. (O ona söylüyor.)
Bîlal Berîwane ra vano. (Bilal Berivan'a söylüyor.)
Bîlal aye ra vano. (Bilal ona söylüyor.)
Ayşe û Fatma, Gule ra vanê. (Ayşe ve Fatma, Gül'e söylüyor.)
Ê Gule ra vanê. (Onlar Gül'e söylüyor.)
Hulya Kerîmî ra vana.
Berîwane Bîlalî ra vana.
Kerîm Bîlalî ra vano.
Ehmed Mehemedî ra vano.
Ê Mistefayî ra vanê.
Ez Denîzî ra vana. (Ben Deniz'e söylüyorum -erkek ismi-)
Ez Denîze ra vana. (Ben Deniz'e söylüyorum. -bayan ismi-)
Ez Welatî ra vana. (Ben Velat'a söylüyorum)
* ra: -e, -a ('ra' Türkçe'deki yönelme durum eki -e,-a ya karşılık gelmektedir ve Türkçe'nin aksine her zaman kelimeden ayrı yazılır.)
['ra' aynı zamanda Türkçedeki -dan, -den' e karşılık gelmektedir. Yukarıdaki örneklerde ise sadece -e,-a için kullanılmıştır.]
