Mihemed Kurdî*
Yew problemêko wêjeya ma zî çinêbîyayişê rexneyî yo. Wêjeya ma hetê rexneya zanistî ra goreyê wêjeya şaranê bînan zaf apey mendo.
Rexne dehkereyêko zaf hîra yo û zaf tewrê ci zî est ê. Her çiqas ke rexne bi merdimî rê hîsêko neyînî virazeno zî la raşta ci rexne tenya neyênî nîyo, yanê rexneyê eyînî zî est o. Rexne hetê mantiqî ra yew çekuyêko neyînî yo û xwu de wateyêko neyînî hewîneno. Semedê nê tesîranê neyînî her tim seba rexneyî sînor ameyo waştiş. Bi waştişê nê sînoran meqsed oyo ke rexneyê ke yenê kerdiş zaf wişk û şikitiş(şikîner) nêbo, coka seba rexneyan sînor ameyo ronayîş. Rexnekar zî seba ke nê sînoran ra nêvîyareno karê xwu hîna bi baldarî keno. Rexne ge gane yew vateyêko şenik o, ge gane zaf wişk o, ge gane zî rexne raştîye ano meydan, la ciwîyayiş zî û her çi zî bi rexneyan aver şino.
Wêje çimê ke bêbine yê ciwîyayîşî yo û heqîqetêko bêsînor o. Bêguman rexneyê warê wêjeyî de zaf muhîm o. Merdim badê wendişê berhemêko wêjeyî şîrove û fikranê xwu ê berhemî ser o îzek keno û ê berhemî pêro hetan ra ercneno. Rexnekar ercnayîşê xwu de tena hetê berhemî yê kemî nêvano, eynî wextî de rexnekar berhemî û meqsedê ci zî dano famkerdiş. Yanê bi no qayde rexne beno semeda zanistî û averşîyayîşê wêjeyî. Rexne zanayayîşêko biserûber o û tayê prensîban ser o awan bîyo. Rexnekarî kareko asan nîyo û rey rey ercnayîşê berheman seba rexnekaran beno semedê xetereyan, semedê nê xeterîyan zî ercnayîşê neyînî yê rexnekaran ê. La ganî nîno vîrkerdiş armanca rexneyî yo asasî xizmeta kerdişa wêjeyî yo. Ge gane edebiyata ma de zî sînoranê rexneyê yeno nîqaşkerdene.
*Semedê Rexnekerdişêko Serkewta Çend Nuqteyê Muhîm.*
* Ganî rexnekar karê xwu de objektîf bo û rexneyanê xwu uslûb û awayê zanistî gore bikero.
* Gama ke Rexnekarî yew pirtûke ercnenê ganî aye pirtuke bi sewbîna pirtûkan ra têver/miqayese nêkero, yanê ercnayîşê her pirtûke xwu gore yo.
*Verî ke rexnekar yew pirtûke biercno û şîrove bikero ganî aye pertûke weş biwano û dima aye pirtuke ser o fikrê xwu bivajo.
*Ganî rexnekar berhemî hetê vatiş, ziwan, rêziwan, ristesazî, mûndayîş, herikbarî, dehkera/babet, awa, vînyayîş, raveyî rê biercno.
*Ganî rexnekar zerrîtenik nêbo û hîsanê xwu têmêyanê ercnayîşê nêkero.
Her çiqas ke serranê peyênan de hetê nuştiş û çapkerdişê pirtûkan ra seba edebiyata ma baş vêyareno la ancî zî nê xebatan wêje ya ma di hetê rexneyî de nêresend daraxêko serkewta. Ge gane hetê nuştoxên ma ra, wêje ya ma ser o semîner û konferansî yenê darvistiş/viraştiş, la semedo ke yew vîyarteyêko ma yê biserûber çin o rexneyê ke nê semîner û konferansan de yenê kerdiş zî bêhêz manenê. Mîyanê ma Kurdan de nûşteyê ercnayîşê pirtûkan nîno nuştiş, yan zî zaf tay yeno nuştiş. La ganî bêro zanayîş ke wêje bi analîz û ercnayîş û rexneyan aver şino. Wêjeya dinya yê de zaf nimûneyê winasî est ê.
Seba ke wêjeya ma zî hetê rexneyî ra biresê daraxêko serkewta hewcehîya wêjeya ma bi rexneyêko sîstematîk est o, êta de zî mesûlîyeto pîl yê mamoste û nuştoxan o.
24.01.2024 / Mêrdîn
E-meîl: [email protected]
