Qesê Pilunê Dêrsimi u Vatey”, Hawar Tornecengi, Vejîyayîsê Tîjî, Estemol, 2021.

Ozcan Yılmaz

Verba valent, scripta manent!

Veng fir dano, nuşte maneno! 

Vate, qese beno vîndî çike pereno ra, pervaz keno sono, faqat nuşte maneno!

Axirî kitabê Hawar Tornecengî kewt ra mi dest. Xizir ci ra rajî bo, ci rê olvoz bo. Ses hazar û ponc sey û vîşt 6520) qese û vateyî gurete binê qeydî! Nê endî vîndî nêbene. Nê hetê ra delîlê rindekîye, zerîfîye, tenikîye, şîrenîye û dewlemendîya zonê ma yê, het o bîn ra kî seveta edebîyat o newe bene bingeyodê qeyîm û miqerem. Ê yê ke wazene şîkîne ju qese û vate ra çewres meselû bîyare hure, nuşte û sanik, mesel û hekatûnê xo bineqesne, bixemelne, bikere rindek, şîren û hemgen.

Sarê ma derdê xo, lawikî, kilamî, şiwarî, sanik û meseleyê xo jubînî rê, dar û berî rê, tayr û turî rê qeseyî kerde. Honde ke sarê ma welatê xo de, dewûnê xo de, wertê qomê xo de, cîran û dewizûnê xo de, nas û dostê xo de bîyo nîya devam kerdo. Azê usto ra, azê nîşto ro, az eve az, qor eve qor zon û kulturê ma je mîrazî, je nîyaz, loqmê û qurvanî jubînî ra kerdo vila hata na roze ardo.

Faqat miletê ma dewûnê xo ra, hardê xo ra vejîya. Se ke saîrî vato “Hard ra vişîya her çî merdû ra qeyîr. Şî!”. Ewru zonê ma endî tenge der o. Na tenge roz eve roz bena girane, bena pîle. Na tenge je ju sewe ma ser o bena tarî û zilomote. Her ke bena tarî, her ke bena girane omid û heyecanê ma honde kena zar, honde xof kena zerîya ma, honde sarê ma de sik/şuphe pêda kena

Ama na zilomote de haqe sikir taye çîye pozîtîfî kî est ê. Zonê ma zof ejat onceno ama sayîya kar, gûre û emegê tayîne de hona ro û can tede ro! Taye aşiq ê sadiqî hona îqrarê xo ra pervaz nêkene, jîyar û jîyarge û derge ca nêverdane. Ê eve emegê xo na zilomote de je ju çila, je asma pirponcese, je asterê serê sodirî bereqîne sewle dane, nêverdane ke sedaya miletê ma bipero şero, vîndî bo! Nê aşiqê sadiq, derd û qeyretkeşû ra ju kî Hawar Tornecengî yo. 1984î ra no het zon, kultur û îtîqatê Dersîmî ser gureyono û nusneno.

Vane “korî ra vato mirodê to çik o, vato di tîrakî*!”. Miletê ma ke qiymet bizono Hawar Tornecengî kitabê xo de 6520 tîrakî ci rê kerde are, nusne, mane areze kerdo, kerde eskera!

Faqat het o bîn ra kî ê yê ke çimûnê xo nêkene ra, raştîye û roştîye qewil nêkene, nêwazene înû rê kî vane “korî rê çi çila, herî rê çi wenca, kerrî rê çi dawil û zurna!”.

Hawar Tornecengî hawarê zonê ma rê resto, Xizir kî hawir û hayîrê eyî bo, motazê hawarî mekero.

Kitab de qese û vateyî eve usilê alfabetîk nîzne, rind organîze kerde. Zerîya îsonî wazena ke maneyê nê qesû eve Kirmanckî areze bikerdene. Hetê gramer û alfabeyî ra kî taye çî tenena ke areze bibîyene hondena rind bîyene. Faqat, nê meseleyî talî yê, esas nêvurnene: xas baxçe de gule eve gule sencnene, gule cene, gule dane! Hawar Tornecengî guladê xase ma rê kerda haletî, dest û payê xo wes be. Gunê no kitab çeyê her Kirmancî/e de, bercenê her Kirmancî/e de cayê xo bijero.

*Tîrake: çim, gîlîya çimî (goz bebegi).